Tạo đột phá cho du lịch biển bằng Cát, Muối và…Rác.

                             TS.Nguyễn Thu Hạnh

                             Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch Bền vững (STDe)

Biển là một trong những thế mạnh cạnh tranh của du lịch Việt Nam. Tuy nhiên thực tế khai thác biển ở một số nơi còn rất hạn chế và chưa thực sự hiệu quả. Điều đó thể hiện ở việc khai thác tài nguyên tại các khu du lịch biển chưa chuyên nghiệp, thiếu cái nhìn đồng bộ mang tính hệ thống và chiến lược dài hạn. Sản phẩm du lịch của các khu du lịch biển chưa thể hiện rõ được tính đặc trưng độc đáo để tạo ra thương hiệu có sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Chất lượng sản phẩm thấp nên chưa thu hút được thị trường khách có khả năng chi trả cao và chưa đem lại hiệu quả doanh thu lớn.

Cát - góc nhìn mới từ nguồn tài nguyên cũ.

Với hơn 3.200km bờ biển, những bãi Cát trắng trải dài thực sự là tiềm năng để xây dựng những thiên đường du lịch Cát tại VN.

Tuy nhiên, hiện nay tài nguyên Cát biển ở VN mới chỉ được khai thác ở các giá trị bề nổi như: làm vật liệu xây dựng, làm thủy tinh, làm bãi tắm với các loại hình vui chơi giải trí đơn giản như: thể thao trên cát, phơi nắng, làm các tác phẩm nghệ thuật điêu khắc trên Cát,... Nếu phân tích và tìm hiểu Cát với góc nhìn sâu sắc và toàn diện hơn sẽ thấy Cát có rất nhiều giá trị tiềm ẩn mà con người chưa khai thác, đặc biệt là các giá trị mang ý nghĩa văn hóa và tinh thần… Cát là triết lý về thời gian,  là triết lý về thân phận con người, cát là biểu tượng của sự bao dung, độ lượng,...là thông điệp của tình yêu. Với những ý nghĩa nhân văn đó, Cát có thể được khai thác để trở thành vô vàn sản phẩm du lịch phong phú, mang thương hiệu  du lịch biển VN.

Mô hình “ Công viên Cát” với các vườn Thiền Cát, là những bức tranh thiên nhiên hùng vĩ mang tính triết lý, giúp cho du khách hiểu về các giá trị của thời gian, về ý nghĩa của đời người, về tình yêu và sự khoan dung, tha thứ. Công viên Cát cũng là nơi ghi lại dấu ấn hạnh phúc của bao lứa đôi.    

Cũng có thể tận dụng các khả năng chữa bệnh của Cát để tổ chức các chương trình nghỉ dưỡng như vùi mình trong cát chữa bệnh về cơ và da, spa cát…

Cát còn có thể chế biến thành nhiều đồ trang sức đẹp mắt, độc đáo, các sản phẩm lưu niệm như tranh Cát, tạo hình từ Cát, hoa hồng Cát…sẽ là những món quà kỷ niệm đầy ý nghĩa về miền đất mà du khách đã đi qua. ( Xem minh họa hình 1)

Muối - không chỉ là gia vị

Đất nước ta có lợi thế trải dài theo biển, ôm một vùng rộng Thái Bình Dương – vùng biển có độ mặn cao nhất thế giới. Với hơn 3200 km bờ biển nhiệt đới quanh năm nắng nóng, chúng ta có những đồng muối năng suất cao suốt dọc bờ biển từ Bắc đến Nam. Đó là nguồn tài nguyên vô tận mà biển cả ưu ái dành tặng cho Việt Nam. Từ bao đời nay muối đã được thai thác sử dụng như một loại thực phẩm gia vị và là nguyên liệu  trong một số ngành công nghiệp hoá chất,…, song muối chưa được khai thác sử dụng dưới khía cạnh là sản phẩm du lịch có khả năng đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao.

Nếu chỉ xem xét Muối dưới khía cạnh là thực phẩm gia vị, thì con người thực sự chưa hiểu hết về Muối. Ngoài những cánh đồng Muối trắng tinh khôi tạo cảm xúc thăng hoa cho những người yêu thích nghệ thuật nhiếp ảnh thì Muối còn mang giá trị lớn trong việc chữa bệnh, hồi phục sức khỏe. Nhờ một số công nghệ hiện đại, Muối có thể trở thành vật liệu xây dựng, trở thành tác phẩm hội họa và là chất liệu để tổ chức nhiều hoạt động vui chơi giải trí đặc biệt khác. Hơn thế nữa, Muối là linh hồn của biển, gắn với phong tục tập quán sinh hoạt và đời sống văn hóa tâm linh của người dân miền biển VN bao đời nay. Nếu mạnh dạn khai thác và đầu tư , Muối sẽ trở  thành những sản phẩm du lịch đặc thù cho du lịch biển VN.

           Kết hợp hoạt động sản xuất Muối và hoạt động du lịch là một trong những ý tưởng để tận dụng lợi thế cho phát triển du lịch. Theo đó, xây dựng công viên Muối ngay trên những cánh đồng Muối có thể đem lại hiệu quả thu hút các nguồn lực đầu tư, đổi mới công nghệ sản xuất Muối, vừa tôn trọng tự nhiên vừa giữ gìn nghề nghiệp truyền thống và văn hoá địa phương.

Công viên muối là một mô hình công viên chuyên đề chưa từng có trên thế giới. Đây sẽ là một cách tiếp cận mới cho việc khai thác sử dụng các nguồn tài nguyên ven biển sẵn có của Việt Nam.Trong công viên Muối, thông qua các họat động vui chơi, giải trí với Muối, du khách sẽ được trải nghiệm rất nhiều cảm xúc trong các không gian mới lạ như: Vườn thiền Muối, lễ hội muối, mê cung muối....

Du khách cũng sẽ được nghỉ dưỡng trong những biệt thự làm bằng vật liệu Muối với trang trí nội thất bằng Muối như: đèn Muối, bàn ghế Muối , tranh Muối. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thế giới, từ trường từ Muối rất có lợi cho sức khỏe con người. Khu nghỉ dưỡng và spa với khách sạn Muối sẽ  tạo sự thư giãn, tĩnh tại tuyệt vời, spa Muối trong ánh đèn Muối sẽ mang lại sự khỏe mạnh cho làn da. Ẩm thực Muối với những món ăn đặc sắc như các món ăn rang Muối, Muối vừng, chanh Muối, cafe Muối…đậm đà hương vị riêng theo cách của người Việt. ( Xem minh họa hình 2,3)

Rác- Sự hồi sinh của Biển

Rác vốn được coi là vấn đề bức bối tại các bờ biển do vừa gây ô nhiễm môi trường, vừa ảnh hưởng đến cảnh quan du lịch biển. Nhưng nếu nhìn Rác dưới góc nhìn khác, dưới khía cạnh khám phá du lịch thì Rác có thể tái sinh để trở thành nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn. Nhờ ý tưởng thiết kế của các nhà tạo mẫu chuyên nghiệp, Rác có thể trở thành những vật trang trí từ nhỏ đến to, từ những đồ lưu niệm đến những tượng đài, những công trình khách sạn nhà hàng,... Mô hình công viên Rác đã được nhiều nước trên thế giới xây dựng nhằm mục tiêu giáo dục và cổ vũ cho các hoạt động bảo vệ môi trường.

Mô hình xây dựng công viên Rác- Công viên tái sinh trên biển sẽ vừa giải quyết được vấn đề Rác thải vừa đem lại những sản phẩm du lịch mới lạ và độc đáo.

Rác thải thu gom được tại các bãi biển sẽ được phân loại và chọn lựa để sử dụng trong công viên tái sinh. Những Rác thải được sử dụng chủ yếu là những chất thải rắn, khó phân hủy hoặc không phân hủy được (như gỗ, nhựa, thủy tinh, kim loại...). Khi Rác được đưa thành sản phẩm du lịch, Rác sẽ được xử lý, làm sạch trước khi bước vào quy trình sản xuất. Các sản phẩm từ Rác chủ yếu được làm thủ công, kết hợp một số máy móc đơn giản. Họat động trong công viên tái sinh đa dạng, dưới nhiều hình thức và phù hợp với nhiều đối tượng cụ thể.

Ngòai ra, họat động mua bán, trao đổi sản phẩm tái sinh đem lại nhiều lợi nhuận cho nhà đầu tư cũng như doanh nghiệp sản xuất vì hàng hóa đều là tái chế, đầu tư ít, lợi nhuận cao và mang tính giáo dục về môi trường, tiết kiệm năng lượng và nguyên liệu.

Như vậy, với mô hình Công viên tái sinh, rác có thể biến thành những sản phẩm để vui chơi, giải trí, rất hấp dẫn và độc đáo. Không chỉ làm chậm quá trình phát sinh rác thải, công viên tái sinh còn tạo ra được nguồn thu từ rác. Công viên tái sinh biển thực sự là một công trình đầu tư hiệu quả trong điều kiện môi trường tại các khu du lịch biên ngày càng xuống cấp như hiện nay. ( xem minh họa hình 4)

 Tài liệu tham khảo:

1. Đề tài khoa học cấp Bộ 2009: “Thực trạng và giải pháp phát triển các khu du lịch quốc gia biển miền Trung” ( giới hạn nghiên cứu trong vùng du lịch Bắc Trung Bộ). Chủ trì: TS.KTS. Nguyễn Thu Hạnh.

2. Chiến lược Phát triển Du lịch Việt năm đến 2020, tầm nhìn đến 2030 ( Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch 2011)